PIERWSZY POLSKI MONOLITYCZNY UKŁAD SCALONY

W ogólnej świadomości, jako pierwsze polskie układy scalone uważa się wyprodukowane na początku lat 70. układy na licencji radzieckiej. Układy te, z serii „Logika 2” były układami logicznymi, teoretycznie kompatybilnymi z TTL. Sęk w tym, że kompatybilność układów serii „Logika 2” z TTL była delikatnie rzecz ujmując wątpliwa i po krótkim czasie zostały one wycofane z produkcji. Są też tacy, którzy za pierwsze polskie układy scalone uważają pierwsze serie układów liniowych, wyprodukowane w podobnym czasie, a więc na początku lat 70. Prawdą jest, że wszystkie te powyższe układy były pierwszymi wyprodukowanymi w Polsce układami dostępnymi handlowo. Ale nie były to pierwsze polskie układy scalone. Pierwszy polski układ scalony powstał bowiem dekadę wcześniej- na początku lat 60.i był to monolityczny układ scalony oparty na germanie. Cofnijmy się zatem do tamtej chwili. Nie istnieje jeszcze Instytut Technologii Elektronowej (dzisiaj Sieć Badawcza Łukasiewicz- Instytut Mikroelektroniki i Fotoniki) ani Naukowo -Produkcyjne Centrum Półprzewodników „CEMI”. Badania, dotyczące półprzewodników prowadzone są wówczas przede wszystkim w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk. Produkcję elementów półprzewodnikowych prowadzi Fabryka Tranzystorów „TEWA” i Zakład Produkcji Półprzewodników ZPP „PEWA”. Handlowo dostępne stają się tranzystory i diody germanowe, elementy krzemowe są wytwarzane jedynie na skalę laboratoryjną. W węższym zakresie prace dotyczące elementów półprzewodnikowych prowadzone są w tym czasie w Przemysłowym Instytucie Elektroniki (zwłaszcza w oddziale toruńskim) i w Politechnice Warszawskiej. W tych oto realiach w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki PAN pracuje w owym czasie Andrzej Cezary Ambroziak (1935-2012), późniejszy profesor i dyrektor Instytutu Technologii Elektronowej. W 1961 r. w biuletynie Polskiej Akademii Nauk ukazuje się jego artykuł o półprzewodnikowym liczniku impulsów. Ten licznik dziesiętny był w istocie wielozłączowym germanowym przyrządem półprzewodnikowym, zawierającym 10 złącz p-n umieszczonych na pręcie z germanu typu n. Na końcach tego przyrządu znajdowały się dwa styki nieprostujące. Abstrakt wspomnianego artykułu brzmi następująco:

"A semiconductor pulse counter utilizing the decimal system consists of an n-type semiconducter bar with a nonrectifying contact at either end. Between these contacts are 10 p-n junctions. A bias d-c voltage is applied across the contacts, setting up a linear potential distribution in the bar. The voltage current chanacteristic measured between the negatively biased contact and each of the p-n junctions is typical of the double base diode and presents a segment with negatLve resistance. This characteristic admits the work of a junction in two stable states: in the reverse state of very high resistance, or in the conducting state of very low resistance. (L.N.N.)"

W starej książce – tomie trzecim opracowania pt. „Miernictwo Teleelektryczne- Układy Pomiarowe” autorstwa prof. Mariana Łapińskiego (1909-1992) znajduje się większa porcja informacji, dotyczących tego licznika. Książka pochodzi z roku 1966, a strony 404 zaczyna się dość dokładny opis dekady monolitycznej Andrzeja Ambroziaka. Znacznie dokładniejszy opis, autorstwa samego prof. Amboroziaka pochodzi z czasopisma "Przegląd Elektroniki"- nr 4/1963 r. Skany tego opracowania znajdują się poniżej.

Na zakończenie trzeba jeszcze przypomnieć, że za pierwszy układ scalony uważa się konstrukcję Jacka Kilby’ego (1923-2005) z roku 1958, opartą na germanie. Jak więc łatwo policzyć, konstrukcję licznika dziesiętnego prof. Andrzeja Ambroziaka od tej pierwszej konstrukcji Jacka Kilby’ego dzielą trzy lata. W 1968 r. z okazji 20- lecia powstania tranzystora, prace prof. Ambroziaka (licznik impulsów (patent z 1963) i monolityczny multiwibrator (patent z 1964) ), obok prac jeszcze dwóch innych Europejczyków zostały uznane jako ważny wkład w światowy rozwój półprzewodników.

aktualizacja strony 14.09.2022 r.

Powrót do strony głównej

Powrót do "Polskie elementy półprzewodnikowe"